سندبلاست چیست؟ نحوه استفاده از sandblast + (معرفی تکنولوژی جایگزین)
سندبلاست در لوازم پرداختکاری ساب پولیش یک عبارت انگلیسی بوده و معنای آن انفجار و پرتاب کردن ماسه است. هنگامی‌که مصالحی مانند ماسه و شن با فشار زیاد توسط فشار هوا، پرتاب شوند، سندبلاست اتفاق افتاده است. هوای فشرده درون مخزن، محرک و تعیین‌کننده سطح راندمان در عملیات سندبلاست است.
نحوه انجام سندبلاست به این شکل است که ماسه‌هایی از جنس سیلیس، مسباره و اکسید فلزات با استفاده از فشار باد روی سطح موردنظر پاشیده می‌شوند. درکل، دستگاه‌های استفاده شده برای انجام Sandblast در دو شکل سیار و کابینی موجود هستند.
سندبلاست
سندبلاست کردن يا همان ساب‌پاشی يك اقدام اساسی براى تميز کردن سطح يك جسم است. اين عمل معمولا براى تميز شدن سطوحی مانند سنگ، چوب، شيشه، فلز و پارچه و همچنین آماده‌سازى آن‌ها انجام مى‌‌شود. این نوع تمیز کردن با دستگاه پرداختکاری موشکی ساب پولیش شیوه‌ای است که در اغلب صنایع ساخت قطعات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شیوه‌های انجام این عملیات باتوجه به نیاز و سطوح موردنظر تعیین می‌شود. موارد زیر مهم‌ترین نمونه‌های سندبلاست در صنعت هستند:
- سندبلاست خشک
- سندبلاست تر
- شات بلاست
- آیس بلاست
- میکروبلاست
- بیدبلاست
- وکیوم بلاست
- سودا بلاست
- بریستل بلاست
- گریت بلاست
در این عملیات براى تميز شدن قطعه کار موردنظر، مواد ساینده با فشار زياد هوا يا استفاده از نيروى گريز از مركز با انواع سطوح برخورد مى‌كنند. اين عمل نیز كه نوعی ساب‌پاشی است که با همان دستگاه‌‌هاى سندبلاستر انجام می‌شود. البته، برای انجام سندبلاست، باید از مواد جامد و سخت استفاده شود.
اين‌گونه مواد به جهت سختى بالا، قابليت لايه‌بردارى بالایی دارند. به اين نوع مواد مانند واکس آبی استیل، مواد ساينده گفته مى‌‌شود. در استانداردهای تعیین شده برای انجام فرآیند تمیزکاری سطوح به روش پاششی، مواد ساینده را به دو دسته فلزی و غیرفلزی تقسیم می‌کنند. از مهم‌ترین مواد ساینده می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- گارنت
- ماسه سیلیکا
- سرباره ذغال سنگ
- ساچمه و گریت
کاربردهای سندبلاست
عملیات سندبلاست، کاربردهای متنوعی در صنایع دارد. معمول‌ترین کاربردهای سندبلاست لایه‌برداری، صاف‌کاری و پرداخت انواع سطوح است. البته، سندبلاست کاربردهای دیگری نیز دارد از جمله:
آماده‌سازی انواع سطوح
از سندبلاست عموما برای آماده کردن سطوح برای کاربردهایی مانند رنگ‌آمیزی یا پوشش استفاده می‌شود. این عملیات با کمک صابون پولیش می‌تواند هر نوع آلودگی، زنگ‌زدگی یا پوشش‌های معیوب را از بین ببرد.
تمیزکاری
سندبلاست می‌توان انواع تجهیزات، ماشین‌آلات و سطوح آن‌ها را تمیز کند. چراکه مواد ساینده‌ای مانند واکس سبز پرداختکاری می‌توانند هرگونه کثیفی و آلودگی ها را پاک کند.
زدودن اکسید
در این عملیات اکسید را از سطوح فلزات پاک شده تا سطح موردنظر به حالت اولیه بازگردد.
حک کردن
از سندبلاست می‌توان برای حک کردن طرح‌های مختلف روی شیشه، فلز یا مواد دیگر کمک گرفت.
اجزاء دستگاه سندبلاست
یک دستگاه Sandblast معمولا از سه قسمت مهم کمپرسور، دستگاه هدایت و محفظه مواد ساینده تشکیل می‌شود. این بخش‌ها به ترتیب وظیفه پرتاب ذرات، نازل هدایت سندبلاست و نگه‌داری از ذرات ماسه را برعهده دارند. علاوه‌بر موارد گفته شده، شیلنگ رابط بین دیگ و نازل، رطوبت‌گیر کمپرسور و فشارسنج را نیز می‌توان نام برد. سایر تجهیزات حاضر در این دستگاه موارد زیر هستند:
- دیگ
- نازل
- شیلنگ برای انتقال مواد
- شیلنگ هوا
- کلاه مخصوص اپراتور
- شیلنگ برای کلاه
- هولدر دنده ریز و درشت
- انواع اتصالات
- کپسول تصفیه هوا
نکته: توجه داشته باشید که گنجایش دیگ، میزان فشار کمپرسور و ابعاد نازل و استفاده از واکس پرداختکاری ساب پولیش با توجه به ابعاد دستگاه و نوع استفاده تعیین می‌شوند.
از دیگر مصارف این دستگاه می‌توان ماسه‌زدایی، موارد تزئینی و جرم‌زدایی را نام برد. البته، پاک کردن لکه‌های سیمانی از انواع دیوارها و مات کردن آن نیز از دیگر وظایف دستگاه سندبلاست است.
نحوه انجام سندبلاست
در ابتدا باید تمام موارد ایمنی مانند استفاده از وسایل ایمنی فردی، لوازم پرداخت کاری ساب پولیش و مراقبت از کمپرسور هوا را رعایت نمود. انجام این مراحل سبب می‌شود راندمان کار افزایش پیدا کند. مراحل زیر نحوه انجام کار را شرح می‌دهند:
مرحله یک
نخست باید به شکل دقیق مشخص کرد که چه نوع سطحی موردنظر است و به چه ذرات ساینده‌ای نیاز است. این مرحله می‌تواند راندمان تمیز کردن و آماده‌سازی سطح را افزایش دهد. همچنین، نوع مواد ساینده مانند واکس پرداخت و پولیش و تجهیزات اصلی نیز در این مرحله تعیین می‌شوند.
سپس، آن سطح باید دقیقا شسته شود. ساینده‌ها می‌توانند از جنس اکسید آلومینیوم، قلع، کاربید سیلیکون، دانه‌های شیشه‌ای، پلاستیک، شن و ماسه باشند.
مرحله دو
پس از انجام آماده‌سازی‌ها، محیط اجرای سندبلاستی که انتخاب شده باید بررسی شود و هرگونه اجسام اضافی خارج گردند. توصیه می‌شود لوازمی که صرفا جزء تجهیزات سندبلاست و لوازم پرداختکاری ساب پولیش، وجود داشته باشند.
پس از آن، همه شیلنگ‌ها در جای خود محکم شده و مطمئن شوید که مخزن، بست‌ها و سایر قسمت‌ها متصل هستند. پیش از انجام کار، سطوح ظریف‌تر قرار گرفته در کنار سطح موردنظر باید دور نگه‌داشته شوند.
مرحله سوم
در این مرحله عملیات سندبلاست آغاز می‌شود. این نکته را فراموش نکنید که سطح بالای تجربه و مهارت، لازمه انجام یک عملیات دقیق است. کمپرسور دستگاه را روشن کرده و فشار هوای خروجی را براساس استانداردها، نوع سطح و حجم کار تنظیم نمایید. در مرحله آخر، سر نازل را با زاویه به طرف سطح موردنظر گرفته و با ایستادن در فاصله‌ای مناسب، کار را انجام دهید.
جایگزین سندبلاست
گاهی اوقات نیاز است تا برای هرگونه تکنولوژی انجام کار، جایگزینی معرفی شود تا در صورت نیاز به‌کار گرفته شود. تمیزکاری سطوح به شیوه آیس‌بلاست یک روش مناسب برای جایگزینی با روش‌هایی مانند رسوب‌زدایی و جرم‌زدایی و همچنین سندبلاست است.
این روش به این دلیل معرفش شد که انتشار بی‌رویه گازهای گلخانه‌ای، سبب گرم شدن جو کره زمین شده‌اند. در این شیوه از یخ خشک برای انواع پاک‌سازی و رسوب‌زدایی استفاده می‌شود. این روش جایگزین، عوارض سمی یا شیمیایی خطرناک ندارد. چراکه بدون رطوبت بوده و هیچ نوع ضایعاتی از خود به‌جا نمی‌گذارد. همچنین، خاصیت ساییدگی آن نیز پایین است.
در روش آیس‌بلاست تمیز کردن انواع سطوح، تجهیزات و ماشین‌آلات حتی در زمان فعالیت آن‌ها نیز امکان‌پذیر است. زیرا در این شیوه به باز کردن قطعه یا بخش‌های مدنظر از روی دستگاه نیاز نیست و همین مورد امکان کاهش زمان خواب خط را فراهم می‌کند.
